A. M. de Jong (1888-1943) was een Nederlandse schrijver en journalist. Hij was buitengewoon productief en schreef in vele genres – literatuur voor volwassenen en kinderen, vertalingen en toneelstukken. Hij is vooral beroemd om zijn achtdelige autobiografische werk, dat zijn jeugd op het platteland onder krappe omstandigheden thematiseert. Hij was een socialist en een sterke criticus van het fascisme. Dit leidde ook tot zijn dood toen hij in 1943 in zijn huis door de Germaanse SS lafhartig werd vermoord.
In de (door de bezetters gecontroleerde) kranten werd zeer oppervlakkig bericht over de dood van A.M. de Jong. Het volgende gedicht schreef de Duitse vluchteling en onderduiker Curt Bloch als “in memoriam aan A.M. de Jong”.
Curt Bloch vermoedde terecht, dat de journalist en schrijver niet – zoals in de pers gemeld – op 18 oktober “plotseling was overleden”, maar verraden en vermoord was.
Curt Bloch schreef in zijn illegale tijdschrift “Onderwater Cabaret” van 30 oktober 1943:
Zij hebben land en volk sneu aan den Mof verraden,
Hebben den vijand steeds tot wreedheid aangespoord,
Zij schrijven en zij spreken over moord-campagne
En plegen zelve dagelijks massamoord.
Een klein beschroomd bericht stond gisteren in de kranten
Want alle kranten in dit land zijn in hun macht:
„A.M. de Jong, de schrijver, plotseling overleden.“
Hij is vermoord! heb dadelijk ik gedacht.
Geesten, die vrijheid minnen, kunnen zij niet dulden,
A.M. de Jong was zulk een vrijheidslievend geest.
De officiële duitsche beul, hij kon niets vinden,
Zoo werkt voor hem dan het verradersbeest.
Ik groet U, groote schrijver van den „Frank van Wezel“,
De man, die dit boek schreef, verwierf onsterfelijkheid.
Hij hoort voor eeuwig bij de literaire garde,
Die voor het recht en voor de vrijheid strijdt.
Een edel man stierf die het schoone wist te schatten,
Vermoord heeft men een schoone, dichterlijke ziel.
En dit alleen, omdat het een stel lage boeven
Uw levenslicht te dooven welgeviel,
Stil buig mijn hoofd ik thans in vriendelijk herdenken,
Een afscheidsgroet zend ik aan U, A.M. de Jong,
Treurig ben ik gestemd dat U niet mocht beleven,
Dien vrijheidsdag, waarvoor Uw harte zong.
Bron: https://curt-bloch.com/nl/
Een museum van
vooral een veelzijdig mens.
Adrianus Michiel de Jong werd op 29 maart 1888 geboren in een straatarm landarbeidersgezin in Nieuw-Vossemeer (in het westen van Noord-Brabant, gemeente Steenbergen).
Vijfenvijftig jaar later, op 18 oktober 1943, werd De Jong, in zijn villa in Blaricum, door leden van de Germaanse SS in het kader van de Silbertanne-moorden koelbloedig vermoord.
A.M. de Jong is geruime tijd een “verboden” schrijver geweest voor Katholiek Nederland. Omdat hij het opnam voor de zwakkeren in de maatschappij en de machtshebbers in de weg zat, kreeg hij het besmette etiket “socialist” opgeplakt.
De romanfiguur Merijntje Gijzen is bij een breed publiek bekend….. maar de auteur A.M. de Jong biedt veel meer.
In het A.M. de Jong-museum is een permanente tentoonstelling te zien over het leven en werk van de meest gelezen Nederlandse schrijver van de 20e eeuw.
